Çocuk ve Balıkçıl | 2023 | Animasyon Film Yorumu

Kötü Olabilirler ama Yine de Genç Ruhlar Değerlidir

83 yaşında bir çocuk Miyazaki Usta. Aynı zamanda sanatkâr… Büyük bir filozof… Sorumluluk sahibi bir yetişkin. Hepsi bir yana iyi bir insan o. Çok az insana bu kadar övgü yazmışımdır. Ancak Miyazaki usta fazlasını bile hak ediyor. Son filmi olan “Çocuk ve Balıkçıl” filminde ve önceki tüm filmlerinde izleyicisini, olumsuz ve kötücül bir ruh halinden alıp kani, mutlu ve iyilik dolu yüce bir atmosfere yükseltebiliyor. Esrarengiz bir kurguyu, hayal gücümüzü bile şaşırtacak karakterlerle öyle şairane işliyor ki; izlememek, okumamak, yazmamak, hayranlık duymamak elde değil.   

Abartmak yazım sanatının önemli bir ögesidir. Ancak ustanın hayal gücünü ve konuyu tatlıya bağlamadaki maharetini yazmaya gelince abartmak bir yana eksik bile kalıyor cümlelerimiz.

2024 en iyi animasyon film Oskar ödülünü “Çocuk ve Balıkçıl” aldı. Miyazaki ustanın bu filmle jübile yaptığı söyleniyor. Umarım doğru değildir. Ama öyle bile olsa bu film, harika bir miras insanlığa.

Filme gelirsek: Savaşın olduğu, insanlığın yorgun, yılgın, acımasız ve çaresiz kaldığı 1900’lü yılların başları. Hastanede tedavi gören Mahito’nun annesi çıkan büyük bir yangında ölür. Sanayici olan babası ise vakit kaybetmeden Mahito’nun teyzesi olan Natsuko ile evlenir ve onun malikanesi olan büyük bir kır evine yerleşirler. Buradaki yeni yaşamına alışmaya çalışan, aynı zamanda acı çeken Mahito’nun en büyük destekçisi ise eski teyzesi, yeni annesi olan Natsuko’dur artık. Ancak durumu kabullenmek ikisi içinde kolay olmayacaktır.

Mahito bir gün, tuhaf hareketler sergileyen ve sürekli kendisini taciz eden gri balıkçıl kuşunun peşinden gider. Gizemli, yıkık dökük eski bir şato içinde kaybolur. Aynı şatoda Natsuko’da kaybolur. Asıl macerada burada başlar. Muhabbet kuşları, pelikanlar, balıklar, wara waralar, ateş çıkaran taşlar… Esrarengiz ve akıl almaz ne varsa onların etrafında dolaşır durur. Yaşamla ölüm arasında gidip gelirler. Burada yaşadıkları şeyler aralarındaki bağı güçlendirir. Gerçek bir anne oğul gibi kurtulurlar yıkılmakta olan şatodan. Sonunda içsel çatışmalar bitmiş, arınma gerçekleşmiştir onlar için.

Peki bizim için????

Yıkılmakta, çökmekte, iflas etmekte olan bir dünyada yaşıyoruz. Cennetten bir parça olan ve türlü güzelliği bir arada barındıran dünyayı, yıkılmakta olan eski bir şatoya çeviren şey, bu şatonun sakinleri olan bizden başkası değil maalesef. Bir aile fertlerinin birbirlerine düşmanlık beslemesi ve oturdukları evi yakmak istemeleri ne kadar mantıksız ise; yaşadığımız dünyayı yok edişimiz ve mensubu olduğumuz büyük insanlık ailesine gaddarca saldırmamız o derece mantıksızdır.

Büyük bir meseleyi çözmenin en önemli yolu durum tahlili ve sonucun tespitidir. Savaş, kıtlık, hastalık, gelir eşitsizliği, iklim değişikliği, sosyal ve kültürel anlaşmazlıklar gibi birçok sorunun temelinde insan doğası yatmaktadır. İnsan denilen varlık, beşerî gereksinimlerinin ötesinde karmaşık işleyen akıl ve duygu sistemine sahiptir. Bu durum insanda, kötü ve sorunlu bir tabiat doğuracağı gibi aynı zamanda evrende eşsiz değere sahip bir makamda sunabilir. Kusurlu, kıskanç, yalancı ve saldırgan olabilen insan aynı zamanda barışçıl, yapıcı, merhametli, vefalı ve üretken olabilir. Tüm bunlar filmde de geçtiği üzere: Hassas bir denge gerektiriyor. İşte bu noktada, filmin sonunda şatonun sahibi, zamandan ve mekândan bağımsız Yüce kişinin (!) önemli bir öğüdü var herkese:

“Birbirini öldürüp soyan bir dünya da yaşıyorsunuz. Cömertliğin, barışın ve güzelliğin hâkim olduğu bir dünya yaratın.”

İki arada bir derede, çıkış bulamayan kayıp ruhlar gibi, acımasız bir dünyada yaşıyoruz. Bunu düzeltmeliyiz. Biz kötüyüz belki ama değerli olmak için zamanımız var, ölüm gelene kadar her an genç sayılırız.

“Kötü Olabilirler ama Yine de Genç Ruhlar Değerlidir”

Herkes gizemli şatosunu bulup, içsel yolculuğunu yaşamalı bence. Ancak o zaman mutmain bir ruhla bu dünyaya geri dönebilir, huzurdan ve mutluluktan konuşabiliriz.

İyi seyirler.

Dilek Buz

24.04.2024